Review Observator: Voorlichting i.k.v. Nul verkeersdoden in Brabant (scholen voortgezet onderwijs)
Scala is een Totally Traffic school. Dit houdt in dat zij actief inzetten op voorlichting op het gebied van verkeersveiligheid. In elk leerjaar komt dit onderwerp aan bod. In de bovenbouw is dit bijvoorbeeld d.m.v. gastlessen door Halt en Stichting Zereen bij verlies.
Review over les van Stichting Zereen bij verlies
Deze les pakt de draad op na de les van Halt, bij de verlieservaring die kan ontstaan door alcohol in het verkeer (bijvoorbeeld). Ik vind het goed dat ze duidelijk benoemen in het begin dat verlieservaringen ook door andere gebeurtenissen kunnen ontstaan; verhuizen, scheiden, etc. Maar de ervaring die in het verhaal van Stichting Zereen centraal staat komt voort uit alcohol (en drugs) in het verkeer. Het is knap hoe zij een persoonlijke verlieservaring zo in weten te zetten om anderen aan het denken te zetten over dit onderwerp, en omgaan met verlies.
De les wordt duidelijk ingeleid, dat ze straks hun verhaal vertellen en daarna een oefening gaan doen m.b.t. verlieservaringen. En dat zowel dat verhaal, als die oefening, dichtbij kunnen komen. Ik vind het slim dat ze dit meteen aan het begin aangeven, en ook een opt-out bieden. Als het teveel wordt, mogen leerlingen het lokaal uit, of niet meer mee doen met de oefening.
Het verhaal over hoe zij hun dochter hebben verloren als gevolg van drugs en alcohol in het verkeer, maakt het allemaal heel concreet, en blijkt behoorlijk binnen te komen bij een aantal leerlingen. Sommigen zijn duidelijk geëmotioneerd, en een aantal verlaat het lokaal. Astrid, van stichting Zereen, gaat met hen mee. Dit is ook goed geregeld, dat er een extra persoon is om deze leerlingen op te kunnen vangen.
Uiteindelijk blijkt het bij deze klas bij zoveel leerlingen verdriet op te roepen vanwege persoonlijke ervaringen, dat Astrid aangeeft niet de verliesoefening te doen. I.p.v. daarvan laat ze de leerlingen die dit willen vertellen over hun verlieservaring. Ze bedankt diegenen die dit willen delen, en vraagt bijvoorbeeld ook of ze er thuis over kunnen praten. Het is mooi om te zien dat leerlingen zich in deze groep veilig genoeg voelen om dit te delen, hoe moeilijk het ook is.
De tijd vliegt voorbij. Sommige leerlingen die behoorlijk geraakt waren geven aan dat ze nu les hebben, maar de begeleidend docent geeft aan dat als ze dit willen afronden ze gewoon mogen blijven zitten. Goede keus lijkt mij, leerlingen na zoiets zomaar weer ineens de realiteit van de lesdag in sturen kun je niet doen. Na de afronding door Gerard gaat Astrid ook nog even apart zitten met de leerlingen die dit verder willen bespreken. Je moet ook wel rekening houden met dit soort situaties, als je een dergelijke les organiseert.
Omdat ik wel benieuwd ben naar de verliesoefening blijf ik nog een les erbij zitten. Ook hier raken een aantal leerlingen al geëmotioneerd tijdens het verhaal van Petra. Daarom vraagt Astrid of ze de oefening wel willen doen of dat het teveel is. Ze benadrukt dat het maar een oefening is, niet echt, en dat ze ten allen tijde niet meer mee kunnen doen. De leerlingen geven aan de oefening wel te willen doen. Gedurende de oefening blijft ze herhalen dat het maar een oefening is, ook weer een goede zet. Het mag wel dichtbij komen, maar niet uit het oog verliezen waar we mee bezig zijn. Leerlingen vinden het moeilijk om zelf te kiezen welke briefjes weg te halen op basis van hun gevoel. Een paar leerlingen houden op een gegeven moment op.
De laatste stap, als de briefjes door de gastdocenten worden weggehaald, is voor sommige leerlingen best heftig. Ik hoor de gastdocenten ook steeds blijven vragen of het wel ok is, of het gaat, en als het teveel is kunnen ze de briefjes gewoon terug plakken. Het is maar een oefening en als het teveel is mag je ophouden. Het is goed om te merken dat ze zich bewust zijn van de impact die het kan hebben op een leerling. Het is geen kleinigheidje, met dit soort gevoelens bezig zijn. Dat maken ze ook duidelijk naar de leerlingen toe, dat het ok is om het moeilijk te vinden, of verdrietig te zijn.
Ik ben er zelf verbaasd door hoeveel het met mij doet ook. Je weet dat het maar een oefening is, maar je wordt je wel bewust van hoe weinig je te zeggen hebt in dat soort situaties. En alleen al het idee van die machteloosheid is intensief. Het heeft de rest van de dag ook wel in mijn hoofd gezeten. Daarom vond ik het ook goed om de week erna van Astrid (die jureerde bij het debat) te horen dat ze bezig was met een opvolgtraject voor de leerlingen die dat prettig vinden. Dat ze niet van alles omhoog halen tijdens een les en de leerlingen er vervolgens mee laten zitten. Als het idee is dat je ook moet leren om met verlieservaringen om te gaan, met verdriet, dan moet je wel de gelegenheid bieden om dat te leren. En niet alleen op eigen houtje een beetje uitvogelen.
Alles bij elkaar een erg interessante, leerzame, intensieve twee lesuren. Ik ben blij dat ik de kans heb gehad om ook eens zo’n les bij te kunnen wonen, het is toch een stapje verder dan de gemiddelde gastles denk ik. Op zich ook gewaagd denk ik, maar als je zorgt voor goede begeleiding kan dit zeker goed gaan. En het zorgt er wel voor dat het onderwerp veel meer vorm krijgt, concreet en dichtbij. Niet meer alleen een voorlichtingsverhaal, dit gebeurt echt en niet alleen bij onbekende ‘anderen’.